Słowo: chcieć

antonimy:
nie chcieć, nie pragnąć, odmawiać, rezygnować

etymologia:
prasł. *xъtěti

związki frazeologiczne:
chcąc nie chcąc, chcieć to móc, cierp ciało, kiedy ci się chciało, dla chcącego nic trudnego, jakby chciał, a nie mógł, kogo Pan Bóg chce ukarać, temu rozum odbiera, kto chce krowę doić, powinien ją paść, kto chce psa uderzyć, ten kij zawsze znajdzie, nie chce góra przyjść do Mahometa, przyszedł Mahomet do góry, niech się dzieje, co chce

kolokacje:
chce mi się spać / jeść / … = chcę spać / jeść / … (= jestem senny / głodny / …)

odmiana:
koniugacja VIIa z obocznościami 

forma		liczba pojedyncza			liczba mnoga
		1. os.	2. os.	3. os.	1. os.	2. os.	3. os.
bezokolicznik		chcieć
czas teraźniejszy		chcę	chcesz	chce	chcemy	chcecie	chcą
czas przeszły	m	chciałem	chciałeś	chciał	chcieliśmy	chcieliście	chcieli
	f	chciałam	chciałaś	chciała	chciałyśmy	chciałyście	chciały
	n	chciałom	chciałoś	chciało
tryb rozkazujący		niech chcę	chciej	niech chce	chciejmy	chciejcie	niech chcą
pozostałe formy czas przyszły m będę chciał, będę chcieć będziesz chciał, będziesz chcieć będzie chciał, będzie chcieć będziemy chcieli, będziemy chcieć będziecie chcieli, będziecie chcieć będą chcieli, będą chcieć f będę chciała, będę chcieć będziesz chciała, będziesz chcieć będzie chciała, będzie chcieć będziemy chciały, będziemy chcieć będziecie chciały, będziecie chcieć będą chciały, będą chcieć n będę chciało, będę chcieć będziesz chciało, będziesz chcieć będzie chciało, będzie chcieć czas zaprzeszły m chciałem był chciałeś był chciał był chcieliśmy byli chcieliście byli chcieli byli f chciałam była chciałaś była chciała była chciałyśmy były chciałyście były chciały były n chciałom było chciałoś było chciało było forma bezosobowa czasu przeszłego chciano tryb przypuszczający m chciałbym, byłbym chciał chciałbyś, byłbyś chciał chciałby, byłby chciał chcielibyśmy, bylibyśmy chcieli chcielibyście, bylibyście chcieli chcieliby, byliby chcieli f chciałabym, byłabym chciała chciałabyś, byłabyś chciała chciałaby, byłaby chciała chciałybyśmy, byłybyśmy chciały chciałybyście, byłybyście chciały chciałyby, byłyby chciały n chciałobym, byłobym chciało chciałobyś, byłobyś chciało chciałoby, byłoby chciało imiesłów przymiotnikowy czynny m chcący, niechcący f chcąca, niechcąca chcące, niechcące n chcące, niechcące imiesłów przymiotnikowy bierny m chciany chciani f chciana chciane n chciane imiesłów przysłówkowy współczesny chcąc, nie chcąc rzeczownik odczasownikowy chcenie, niechcenie

wyrazy pokrewne:
rzecz. zachcianka f, chciejstwo n, chcenie n, chcica f, zechcenie n, chciwość f
czas. zechcieć dk.
przym. chciwy
przysł. chciwie

przykłady:
Mamo, nie chcę dziś iść do szkoły.

składnia:
chcieć + B. lub + D., z pojęciami abstrakcyjnymi (wolność, sprawiedliwość, pokój, …) tylko + D., nie chcieć + D., chcieć + bezok.

synonimy:
pragnąć, pożądać, mieć chęć, mieć ochotę, odczuwać brak, potrzebować, życzyć sobie, pot. mieć chrapkę, napalić się

wymowa:
, IPA: [çʨ̑ɛ̇ʨ̑], AS: [χʹćėć], zjawiska fonetyczne: zmięk.• podw. art.

znaczenia:
czasownik modalny niedokonany
odczuwać chęć zrobienia czegoś