Słowo: rok

etymologia:
słowa „rok” i „lata” mają różne pochodzenie etymologiczne i w staropolszczyźnie miały rozbieżne znaczenia, staropolskie znaczenia 1.6-1.9 przeszły na znaczenie oznaczające czas
scs. рокъ (rokŭ) < prasł. *rokъ 'to, co jest powiedziane, umówione, ustalone; umówiony, ustalony okres'

związki frazeologiczne:
chcesz być bogatym, bądź siedem lat świnią, choćby chłop o jednym oku – byle tego roku, chude lata, co jeden rok płaci, to drugi rok traci, co rok – prorok / co rok, to prorok, czekaj tatka latka, a kobyłę wilcy zjedzą, do siego roku, do siostry w rok szósty, do brata we trzy lata, gdy czerwiec chłodem i wodą szafuje, to zwykle rok cały popsuje, gdy kwiecień chmurny, a maj z wiatrami – dobry rok przed nami, gdy Nowy Rok w progi, to stary w nogi, gdy się maj z grzmotem odezwie na wschodzie, rok sprzyja sianu i zbożu w urodzie, gdy w adwencie szadź na drzewach się pokazuje, to rok urodzajny nam zwiastuje, gdy w adwencie szadź na drzewie się pokazuje, to rok urodzajny nam zwiastuje, gdy w styczniu pszczoła z ula wylatuje, rzadko dobry rok zwiastuje, jak się Katarzyna głosi, tak się Nowy Rok nosi, jeżeli pszczoła w styczniu z ula wylatuje, rzadko pomyślny rok nam obiecuje, każda broń palna raz do roku strzela sama, kiedy styczeń najmroźniejszy, wtedy roczek najpłodniejszy, kto ziemię w adwenta pruje, ta mu trzy lata choruje (sic!), lata świetlne temu, maj z grzmotami – rok dobry przed nami, mądrość przychodzi z laty, acz nie każdy mądry, kto brodaty, na Nowy Rok pogoda – będzie w polu uroda, na Nowy Rok pluta – będzie w polu pokuta (sic!), na Nowy Rok przybywa dnia na barani skok, nie pożyczywszy – na tydzień gniewu, pożyczywszy – na cały rok, Nowy Rok jaki, cały rok taki, Nowy Rok nastaje, każdemu ochoty dodaje, Nowy Rok pogodny – zbiór będzie dogodny, pojął żonkę w siódmym lecie, ta mu izby nie zamiecie, raz na ruski rok, Rok Nowy pogodny, zbiór będzie dorodny, rok świetlny, ruski rok, styczeń pogodny wróży rok płodny, styczeń pogodny wróży rok płodny, suchy marzec, kwiecień mokry, maj przechłodny – nie będzie rok głodny (sic!), suchy marzec, mokry kwiecień i maj chłodny – wróżą rok niegłodny, w czerwcu się okaże, co nam rok da w darze, w lutym gdy zagrzmi od wschodniego boku, burze i wiatry walne są w tym roku
zobacz też: przysłowia o czasie

hiperonimy:
okres

hiponimy:
rok przestępny

holonimy:
dziesięciolecie, wiek, stulecie

kolokacje:
Nowy Rok, przed laty, rok akademicki, rok anomalistyczny, rok gregoriański, rok gwiazdowy, rok jubileuszowy, rok juliański, rok kościelny, rok księżycowy, rok liturgiczny, rok nieprzestępny, rok przestępny, rok rozrachunkowy, rok szkolny, rok tropiczny, rok zerowy, rok zwrotnikowy, rok zwykły
rok galaktyczny, jowiszowy rok, marsjański rok, wenusjański rok
rok zerowy

meronimy:
pora roku, miesiąc, tydzień, dzień

odmiana:
(1.1-3) 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rok	lata
dopełniacz	roku	lat
celownik	rokowi	latom
biernik	rok	lata
narzędnik	rokiem	latami / przest. laty
miejscownik	roku	latach / daw. leciech
wołacz	roku	lata

(1.4-10) 

przypadek	liczba pojedyncza	liczba mnoga
mianownik	rok	roki
dopełniacz	roku	roków
celownik	rokowi	rokom
biernik	rok	roki
narzędnik	rokiem	rokami
miejscownik	roku	rokach
wołacz	roku	roki

wyrazy pokrewne:
rzecz. rocznica f, rocznicówka f, rocznik m, rocznikarstwo n, rocznikarz m, roczniak mzdrobn. roczek m

przym. roczny, rocznicowy, rocznikarski, rokroczny, doroczny
przysł. rocznie, rokrocznie

przykłady:
Rok składa się z dwunastu miesięcy.
Luty jest najkrótszym miesiącem w roku.
Dziecko rosło rok za rokiem.
Chilonowi zaś istotnie chodziło o usunięcie Glauka, który jakkolwiek podeszły w leciech, nie był wcale niedołężnym starcem.

synonimy:
skr. r.
rocznik

wymowa:
, IPA: [rɔk], AS: [rok]
homofon: rock

znaczenia:
rzeczownik, rodzaj męskorzeczowy
czas, jaki w przybliżeniu zajmuje Ziemi obiegnięcie Słońca, równy 365 lub 366 dni;
astr. czas, w jakim dane ciało niebieskie okrąża inne ciało niebieskie
grupa studentów studiująca na tym samym wydziale przez cały okres studiów
reg. śl. spódnica
przest. roczny słój w drzewie
st.pol. termin rozprawy sądowej
st.pol. kadencja sądu
daw. sprawa sądowa
daw. ustny pozew sądowy
daw. zaręczyny